Katolik Kilisesi’nin yeni lideri olarak seçilen Papa 14. Leo’nun geçmişinin Kayseri’nin Develi ilçesinden olduğu savı ilçe sakinlerini şaşırtırken, mahalle muhtarı Yusuf Çelik; “Hayırlısı olsun’ diyoruz” dedi.
Katolik Kilisesi’nin yeni lideri olarak seçilen Papa 14. Leo’nun büyük dedesi Setrak Parsehyan’ın 1915’li yıllarda Kayseri’nin Develi ilçesinden Arjantin’e göç ettiği tez edildi. 14. Leo’nun aile geçmişiyle Kayserili olduğu argüman edilirken, bu haber Develileri şaşırttı. Develi ilçesinde eski Ermeni konutlarının bulunduğu Reşadiye Mahallesi Muhtarı Yusuf Çelik, “Bizde Papa’nın Develili olduğunu toplumsal medyadan öğrendik ve şaşırdık. Katolik Kilisesinin ruhani lideri 14. Leo’nun dedelerinin bu mahallede yaşadığı söyleniyor. Bizde “hayırlısı olsun” diyoruz” sözlerini kullandı.
Develi’de Ermeni geçmişi
20. yüzyılda Develi ve etrafındaki en değerli hadise Ermeni hadisesi ve buna bağlı olarak Haçin olayıdır. 1878 Osmanlı-Rus savaşı sonunda Rusların teşvik ve himayeleri ile kurulan Ermeni cemiyet ve komiteleri Osmanlı Devleti’ni içten yıkmak üzere görevlendirilmişlerdir. Bunların Anadolu’daki merkezlerinden bir tanesi de Develi’dir. Bunun sebebi Develi’nin hem Doğu Anadolu’ya hem de Güney Anadolu’ya yakın bir merkez olmasıdır. Ermeni ihtilal komitelerinden Hınçak ve Taşnak cemiyetleri, ileride Türklerle yapılacak çarpışmalarda kullanmak üzere büyük gereksinim duydukları bombaların üretimini Develi’de yapmayı uygun görmüşlerdir. Birkaç yıllığına Develi Ermenilerinden Amerika’ya bomba tahsiline gönderilen Kevork Elekçıyan, 1913 yılında Everek’e dönmüştür. Everek’te Kevork’un meskeninde bulunan imalathanede bomba üretimi esnasında Kevork’un yaptığı bir bomba elinde patlamış, bu hadisenin Kayseri’de duyulmasından sonra Ermeni konutlarında arama yapılmış ve birçok bomba ve bomba imalinde kullanılan teçhizat ele geçirilmiştir. Ama Ermeniler bu türlü bir aramayı evvelden kestirim ettikleri için birçok bombayı konutlarının kapalı bölmelerine saklamayı başarmışlardır. Ermeniler Fransızlarla ortak hareket ediyorlardı. Fransız işgal kuvvetlerinin Develi’nin 20 km. kadar yakınına gelerek Zamantı suyunu hudut olarak ilan etmeleri Atatürk’ün dikkatini çekmişti. M. Kemal Paşa, Kılıç Ali Bey’i bu gerek üzerine Develi’ye, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyet-i Heyeti Temsilcisi olarak göndermiştir. Develi’ye gelen Kılıç Ali Bey, Erzurum ve Sivas kongrelerinde alınan kararları anlatarak, Mustafa Kemal’in pek yakında bölgeye büyük bir askeri kuvvet yollayacağını bildirmiş, halktan bu harekete takviye vermesini istemiştir. Develi Kaymakamı’nın yardımları ile Kılıç Ali Bey halkı Ermenilere karşı teşkilatlandırmaya başlamıştır. Bu ortada Ermeniler Haçin’de yedi Develiliyi boğazlarını keserek katletmişlerdir. Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti daha fazla beklemenin oluşturacağı tehlike ve sakıncaları iddia ederek Kilikya Kuva-i Ulusala Kumandanı Doğan Bey’i harekete geçirme kararını almıştır. Gerekli asker ve silah toplandıktan sonra, Haçin’e taarruz buyruğu 6 Nisan 1920 de verildi. Kayseri İntikam Alayı’nın da bölgeye gelmesi ile Haçın ele geçirildi. Haçın’de sağ kalan Ermeniler, Develi’ye gönderilmişler ve bunların korunmasını bizzat Develi Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti üstlenmiştir. Bu uygulamayla Türk milleti bir defa daha ne kadar aziz bir millet olduğunu ispatlamıştır. Develi’de Ermeniler dışında Rum azınlıklar da yer almaktaydı, lakin onlar Ermenilere karşı Türkleri desteklemişlerdir. Rumlar, 1920’de yapılan nüfus mübadeleleri ile Trakya Türkleriyle değiştirilerek Develi’den ayrılmışlardır. Develi’de bulunan Ermeni azınlık ise Halep, Suriye ve Şam’a gönderilmiştir. – KAYSERİ