ANTALYA Büyükşehir Belediyesi hizmet binası yanındaki Andızlı Mezarlığı’nda, üzerinde çok sayıda Selanik göçmenine ilişkin mezarın bulunduğu alanda yol çalışması başlatılmasına aileler reaksiyon gösterdi. 7-8 mezarın yolun içinde kaldığını, lakin rastgele bir yıkım olmayacağını belirten belediye yetkilileri, yol çalışmasını mezarları etkilemeyecek biçimde tekrar düzenlediklerini kaydetti.
Antalya Büyükşehir Belediyesi, Kurtuluş Savaşı sonrasında Antalya’daki Rumlarla Selanik’teki Türkler ortasındaki mübadeleyle 1924 yılında kente gelen ve ‘Selanik mübadilleri’ yahut ‘Selanik muhacirleri’ olarak bilinen ailelerin büyüklerine ilişkin Andızlı Mezarlığı’ndaki mezarların olduğu alanda yol imal çalışması başlattı. İmar planında 12 metrelik yol gözüken alanda 2005 ve 2018 yıllarında belediyenin teşebbüsleri, Selanik mübadillerinin yansısı nedeniyle durdurulmuştu. Geçen günlerde yol üretim çalışmasının yine başlatılması üzerine Selanik göçmenleri büyüklerine ilişkin 100’den fazla mezarın yok edileceğini belirterek, reaksiyon gösterdi. Şu ana kadar 10’un üzerinde mezarın kaldırılması tarafında ailelere belediye tarafından tebligat gönderildiği de açıklandı.
‘MEZARLIKTA DA MI RAHAT YOK’
Mimar Şeyda Güvenç Duran, Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin imar planında Andızlı Mezarlığı içinden 12 metrelik yol geçirildiğini belirterek, “Yaklaşık 20 yıl evvel bu uygulamayı yapmaya kalkışmışlar, mezarlarımızı işaretlemişlerdi. Bu yol Büyükşehir Belediyesi’nin güneyinden başlıyor, ağaçlı alandan güneyindeki ilkokula hakikat gidiyor. Biz o vakit Büyükşehir Belediyesi’ne mübadiller olarak itirazımızı yapmıştık ve uygulamayı durdurmuşlardı. 2018 yılında tekrar şeritler çekilmişti. O vakit da dilekçeler oluşturup belediyeye vermiş ve uygulamayı yeniden durdurmuşlardı. Aslında o vakit çok söylemiştik, ‘Plan tadilatı yapılsın, bu yolu buradan kaldırın’ diye. Zira mezarlıktan niçin yol geçsin? Bayramda hiçbir şey yoktu. Bu sefer birden yol açılmış. Lakin bir de yeni çukur var. Onun neden yapıldığını bilmiyoruz. 13 kadar mezar işaretlenmiş, kaldırılacak ve ‘tebligat gönderdik’ diyorlar. Biz de çok huzursuzuz. Yolun devamı açıldığı anda büyüklerimizin 100’den fazla mezarı gidecek. Bunlar mübadele mezarları, esasen Selanik’ten buraya göç etmişler. Mezarlıkta da mı rahat yok” dedi.
‘MEZARLARIMIZ KÖMÜRLE İŞARETLENMİŞTİ’
Yol imal çalışması başlatılan alanın Selanik mübadillerinin gömülü olduğu kısımlar olduğunu söyleyen Duran, “İlk yurtlarından ayrılıp, büyüklerinin mezarlarını orada bırakarak geldikleri vatan topraklarında gömüldükleri alandan yine mi göç ettirilecekler? Halbuki 4 yıl evvel babaannemin doğduğu köy olan Selanik yakınlarındaki Gargara’da 201 naaş hafriyat çalışmasında açığa çıkarılmış, ısrarlı takibimiz üzerine 10 ay sonra nakli kubur ile yine mezarlarına kavuşmuşlardı. Tüm bu süreçte belediye başkanı tarafından bilgilendirilmiştik. Antalya’da ise bu üçüncü teşebbüste süratlice yolu açtılar. Birincisinde 20 yıl evvel saygısızca mezarlarımız kömürle işaretlenmişti, büyük bir kalabalıkla büyükşehir belediyesini ziyaretimiz sonrası teşebbüs engellenmişti” diye konuştu.
İkinci teşebbüsün 2018 yılında yeniden bir arife günü mezarlık ziyaretine gittiklerinde kırmızı beyaz şerit çekildiğinde öğrendiklerini anlatan Duran, “Toplu dilekçe sunduktan sonra bertaraf ettiğimizi düşünmüştük. Üçüncüsü o kadar süratli oldu ve hafta sonuna denk geldi ki hiçbir şey yapamadık. Şimdi ailemden yola giden kabir yok, ancak mübadillerin, birincisi Lozan Antlaşması ile ikincisi de kamu faydası olduğunu düşünmediğim formda Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin imar planındaki 12 metrelik yolu uygulama ısrarı sonucunda zarurî göçe mecbur kılınmasını kabul etmiyorum.”
‘ÜÇ NESİL ORADA YATIYOR’
Selanik mübadili Ünsunay Apa (68), 20 yıl evvel birinci sefer anne-babası ve büyüklerinin bulunduğu mezarların kaldırılması için teşebbüste bulunulduğunu belirterek, “Andızlı Mezarlığı’nın art tarafı benim sülalemin yattığı yer. Yalnızca bir iki mezar değil, üç nesil orada yatıyor. O periyot belediyeye Selanik mübadilleri toplu olarak gittik ve denildi ki ‘Bir daha buraya dokunulmayacak’ ve bunu yaparken de mezarlarımızı kırmızı kırmızı boyayla işaretlemişlerdi. Onu iptal ettik. Bu bayramda mezarlık ziyaretimizde rastgele olay yoktu. Lakin cumartesi günü bir kuzenim tarafından mezarlığa gidildiğini öğrendiğimizde bir yol çalışması ve mezarlığın duvarının yıkıldığını gördük” dedi.
‘HİÇ BİLGİ VERİLMEDİ’
Bu yol çalışması devam ederse birçok mezarın perişan olacağını kaydeden Apa, “Bize hiç bilgi verilmedi. Kimilerine da bildirim gitmiş. Selanik muhacirlerinin yattığı tarafa hakikat hiçbir bildirim gelmedi. Biz zira kendi ortamızda da iki gündür yazışıyoruz. Bir bildirim gelen olmadı. Bizim cetlerimiz 4 Mart 1924’te mübadele olarak gelmişler Selanik’ten. Karşılıklı Antalya’daki Yunanlılarla Selanik’teki Türkler mübadele edilmiş. ve biz geçen yıl 100’üncü, bu yıl 101’inci yılını Cumhuriyet alanında kutladık, marinaya inip karanfillerimizi bıraktık. Yani geldiğimiz yeri bilerek cetlerimize da hürmet göstermek istiyoruz. Lakin ne yazık ki karşılığında hürmet da görmüyoruz” diye konuştu.
YOL, PARK VE SİTE YAPILIYOR
Öte yandan belediye yetkilileri, Büyükşehir Belediyesi’nin güney kısmına denk gelen bölgede duvarları yıkılan, yeni yol ve inşa çalışmaları başlatılan alanın yanında açılan büyük çukurluk alanda bir site inşaatı olduğunu açıkladı. Yol imal çalışmalarından mezarların etkileneceğini ve kaldırılması tarafında kimilerine tebligatların yapıldığı ve belediye ilişkin bu alanda park yapılacağı da söz edildi.
7-8 MEZAR YOLUN İÇİNDE KALIYOR
Mezarlıklar Şube Müdürlüğü’nün bağlı olduğu Sağlık İşleri Dairesi Başkanı Ramazan Akalın, 2010 yılının 9’uncu ayında mecliste bir karar geçtiğini belirterek, “Buraya 539 nolu sokak açılıyor ve imar paftasına işleniyor. O devirde kimi mezarlar götürülüyor, 2018’de olan bir olay bu. Artık mevzuat gereği bu yol imar paftasına işlendiği için 2022’de planlaması yapılıyor. Fakat 7-8 mezar yolun içinde kalıyor. Ayak uçlarından falan, tamamını içermiyor fakat. Biz şöyle yapacağız, 7 metre yol, bir tarafına 1-3 metrelik kaldırım, öteki tarafına istinat duvarı çekeceğiz. Şu an mezar taşımak, alıp bir yere götürmek, kaldırmak üzere bir durumumuz yok” diye konuştu.