Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Antropoloji Kısım Lideri Prof. Dr. Ayla Sevim Erol, ” Dünya’da kent merkezinde fosil yatağı bulunması çabucak hemen hiç bir yerde yok, Çankırı’nın merkezinde çok varlıklı bir fosil yatağı var.” dedi.
Sevim Erol, “Kastamonu Kent Tarihi Müzesi Bilim Günleri-10” kapsamında Ticaret ve Sanayi Odası Toplantı Salonu’nda düzenlenen “Çankırı Çorakyerler Omurgalı Fosil Lokalitesi” konferansında yaptığı konuşmada, Ankara- Çorum havzası içerisinde yer alan Çankırı, Kastamonu, Çorum ve Ankara’da farklı tipleri temsil eden pek çok fosil bulunabileceğini söyledi.
Türkiye’nin farklı bölgelerinde omurgalı fosil yataklarının bulunduğunu belirten Sevim Erol, Çorakyerler’de birinci fosili buluş öykülerini şöyle anlattı:
“1997 yılında Kalecik Çandır’da hafriyat yaptıkları esnada Çankırı MKE misafirhanesinde kalıyorduk. Çandır’a giderken her gün Çorakyerler’in önünden geçiyorduk. Burasının bizim hafriyat yaptığımız Çandır fosil lokalitesine emsal bir imajı vardı. Sağda ve solda bulunan iki küçük zirve dikkatimizi çektiğinde araçtan inip küçük bir araştırma yaptığımızda bol ölçüde fosilin varlığını keşfettik. Biraz araştırma yaptığımızda daha evvel 69-70’li yıllarda MTA ile Alman Linyit araştırma projesi kapsamında bir hafriyat yapıldığını ve bu devirde yapılan kazılardan ele geçen fosillerin Almanya’ya götürülmüş olduğunu öğrendik. Dünya’da kent merkezinde fosil yatağı bulunması çabucak hemen hiç bir yerde yok, Çankırı’nın merkezinde çok varlıklı bir fosil yatağı var. Çankırı’daki Çorakyerler fosil yatağı üzere kent merkezinde bulunan bir fosil yatağı Dünya’da çok ender bulunması nedeniyle Çorakyerler’in muhafaza altına alınması öncelikli işimiz olduğu için 1997 yılında müdafaaya alınmasını sağladık. Çorakyerler’i tabiat bize 10 milyon yıldır tabiat miras bırakmış. Tabiatın bize bıraktığı bu mirası biz neden korumayalım dedik fakat ne yazık ki buna karşın yol üzerinde bulunması nedeniyle bir kısmını koruyamadık”.
Çorakyerler Fosil Lokalitesinin daha uzun yıllar fosil buluntu vereceğini ve tabakanın tam orak nereye kadar gittiğini kestirebilmenin şimdilik mümkün olmadığını belirten Sevin Erol, hafriyattan ele geçen fosillerin kil katmanı ortasında çok âlâ korunduğunu ve bu güne kadar 43 farklı çeşide ilişkin 4 bin 320 tanımlanabilir fosil çıkardıklarını anlattı.
Laboratuvar çalışmalarından bahseden Sevim Erol, Hafriyat alanından çıkarılan fosilleri hafriyat konutu laboratuvarına getirip hepsini tek tek temizleyip onardıktan sonra bilimsel çalışmaya hazırladıklarını, hafriyat alanında fosillerin etrafından çıkan toprağı da atmadıklarını, içerisinde küçük omurgalılara ilişkin fosilleri ayıklamak için yıkayarak ayıkladıklarını lisana getirdi.
Bölgede bulunan en değerli fosilden bahseden Sevim Erol, şöyle konuştu:
“Çorakyerlere has çok yeni genus (Cins, birbirine benzeyen ve ortak birçok karakterleri olan çeşitler topluluğu) ve çeşitler ele geçti. Yeni genuslar ‘Anadoluvius turkae’ ve ‘Gangrea anatoli’, yeni tipler ise ‘Qurlicnoria çorakensis’ ve ‘Hystrix kayae’ dir. Cins ve genus isimleri tarafımızdan verilmiştir. Bulunan omurgalı fosil çeşitlerinin hepsi çok değerlidir ve Anadoluvius turkae ile birlikte yaşayan bu cinslerin Doğu Akdeniz ve Anadolu’da 5 milyon yıllık bir müddet geçirdikten sonra kuraklaşmayla birlikte Afrika’ya göç ettiklerini göstermektedir. Böylelikle 7 ila 9 milyon yılları ortasında Anadolu ve Doğu Akdeniz hominin tipleriyle başka omurgalıların Anadolu’da Afrika’ya göç ettiği hipotezi ortaya çıkmıştır. Afrika’daki en erken hominin buluntusu 7 milyona kadar gitmektedir. Çorakyerler hominin buluntusu ise 8 milyondan eskiye tarihlendirilmiştir.
Konuşmasının akabinde Kastamonu Vali Yardımcısı Hakan Kubalı, Sevim Erol’a plaket takdim etti.
Kent Tarihi Müzesi Murat Karasalioğlu ise Sevim Erol’a teşekkür etti.