İsrailli esirlerin geri dönmesi için Gazze’ye taarruzların durdurulması daveti yapan bildiriyi imzalayan emekli büyükelçilerden Alon Liel, Gazze’deki katliamlardan ötürü “imajı zedelenen” İsrail ve Yahudi toplumunun ileride hukuksal ve siyasi sıkıntılar yaşayacağını belirtti.
İsrail’in ateşkesi bozarak Gazze Şeridi’ne akınlarını yine başlatmasının birinci ayı dolarken, Başbakan Binyamin Netanyahu’ya karşı iç kamuoyunda “esirleri kurtarmak için savaşı durdur” baskıları artıyor.
ABD, Katar ve Mısır’ın arabuluculuğuyla 19 Ocak’ta yürürlüğe giren Gazze’de ateşkes ve esir takası muahedesinin 3 basamaktan oluşması, ikinci kademe müzakerelerinin ise birinci basamağın 16. günü başlaması ve müzakereler devam ederken ateşkesin sürdürülmesi gerekiyordu.
Anlaşmanın yürürlüğe girdiği 19 Ocak’tan itibaren koalisyon ortağı çok sağcıların baskısının da tesiriyle Netanyahu, ülkesinin mutabakattaki yükümlülüklerini yerine getirmeyi reddederek evvel ikinci etap müzakerelerinin başlamasına müsaade vermedi, akabinde birinci kademesinin sona erdiği 2 Mart’ta Gazze’ye insani yardım girişini durdurdu ve 18 Mart’ta ise ağır taarruzları tekrar başlattı.
İsrail ordusunun, akınlarını tekrar başlatmasının akabinde Gazze Şeridi’nde çoğunluğu yaşlı, bayan ve çocuk olmak üzere 1700’e yakın Filistinli hayatını kaybetti, yaklaşık 4 bin 500 kişi yaralandı. Böylelikle İsrail’in 7 Ekim 2023’ten sonra Gazze’ye düzenlediği taarruzlarda ömrünü yitirenlerin sayısı 51 bini aşarken, yaralılar da 117 bine yaklaştı.
İnsani yardım girişinin engellenmesiyle büyük bir insanlık krizinin yaşandığı Gazze Şeridi’nde, bir yandan kelamda “güvenli bölge” oluşturmak için Filistinlileri bulundukları yerlerden süren İsrail, kara işgalini genişletiyor, başka yandan “gönüllü göç” ismi altında Filistinlilerin öbür ülkelere sürgünü için çalışmalar yapıyor.
Gazze’de bunlar yaşanırken İsrail’de, ağır bir formda sürdürülen hücumların İsrailli esirlere ziyan vereceğini ve Netanyahu’nun atakları, “siyasi ve şahsî çıkarları için” kullandığını düşünenlerin hükümete karşı yansısı sürüyor.
İsrail Hava Kuvvetleri mensubu yaklaşık bin pilot ve yedek askerin, esirlerin geri döndürülmesi için Gazze’ye akınların durdurulması talebiyle “savaşı durdurmak pahasına” ibaresinin altını çizerek başlattıkları bildiriye yeni açıklamalarla takviye her geçen gün artıyor.
Donanma, zırhlı birlikler, askeri istihbarat, askeri tabipler, Mossad, akademisyenler, emekli Dışişleri Bakanlığı mensupları, öğretmenler, veliler ve toplumun öbür kesitlerinden de takviye alan bildirilere imza atanların sayısı 122 bini aştı.
İsrail toplumu ikiye bölündü
Hava kuvvetlerinin başlattığı esirlerin geri getirilmesi için Gazze’ye atakların durmasını talep eden bildiriye dayanak veren 110 emekli büyükelçiden biri ola İsrail’in eski Ankara Büyükelçiliği Maslahatgüzarı ve Dışişleri Bakanlığı Sekreteri Alon Liel, Gazze’ye yönelik akınları ve hükümete karşı imzalanan bildiriler ile İsrail toplumunun tavrını AA muhabirine kıymetlendirdi.
Liel, hücumların bir an evvel durması gerektiğini belirterek “Savaşı durdurmak kıymetine da olsa öncelikle 59 esiri geri getirmeliyiz.” dedi.
Esirler konusunun İsrail toplumunu ikiye böldüğünü kaydeden Liel, bir kısmın “esirleri geri getirmek”, öteki kısmın ise ” Hamas’ı bitirmek” fikrini hararetle savunduğuna dikkati çekerek, bildiriyi imzalayanların “savaşı durdurmak pahasına” tabirini hükümetin konumuna hürmet gösterdikleri ve esirlerin geri dönmesini öncelikli gördükleri için kullandıklarını aktardı.
“Asıl baskı ordudan geliyor”
Yayımlanan bildirilerin bir baskı ögesi olmasına rağmen Netanyahu’yu direkt etkilemeyeceğini savunan Liel, asıl baskının ise ordudan geldiğine ve yedek askerlerin artık savaşa gitmek istemediğine, şu sözlerle işaret etti:
“Asıl baskı ordudan geliyor. Bunun şu anda sorun olmayacağını düşünsem de bu türlü devam eder ve daha fazla insan askere gitmeyi reddederse büyük bir sorun olabilir. Zira ordu diyor ki kâfi askerimiz yok. Ultra Ortodokslar askere gitmiyor. Her vakit nüfusun laik kesitine güveniyorlar ve laik kesim, savaşı desteklemiyor, yorgun. Bu da orduyu etkileyebilir ve ordu Netanyahu’ya baskı yapabilir.”
“İsrail’in ve Yahudi toplumunun jenerasyonlar uzunluğu sürecek bir sorunu olacak”
Emekli Büyükelçi Liel, İsraillilerin hala “7 Ekim şokunu” atlatamadığını ve bu nedenle yalnızca kendi acılarını gördüklerini kaydetti.
Medyada daima “bizim esirlerimiz, bizim askerlerimiz, bizim acılarımız” retoriğinin işlendiğini belirten Liel, İsraillilerin kendilerine odaklandıkları için Gazze’de yaşananları görmediği tenkidinde bulundu.
Liel, İsrail’in 7 Ekim 2023’ten bu yana Gazze Şeridi başta olmak üzere Lübnan, Suriye ve Yemen’de yaptığı atakların İsrail ve dünya genelinde Yahudi toplumunun geleceğine olumsuz tesir edeceğini şu sözlerle vurguladı:
“Ben olaya tarihi bir perspektiften bakmaya çalışıyorum. 5 yıl ya da 10 yıl sonra, dünya bu savaşa baktığında, neden olduğumuz kayıp sayısı, hasar ve acı ölçüsü ile İsrail’in kuşaklar uzunluğu sürecek bir sorunu olacak. Yalnızca İsrail’in değil, Yahudi toplumunun da… Zira kayıpların ölçüsü çok büyük ve hala da artıyor. Gazze’de öldürülen 51 bin şahsa, başka yerlerde öldürülen yaklaşık 10 bin kişiyi de eklememiz gerekiyor. Hasebiyle bu, İsrail’in kuşaklar boyunca omuzlarında taşımak zorunda kalacağı bir hesap olacak. İsrailliler, ‘saldırıya uğradık, öldürüldük, tecavüze uğradık, ne istersek yapmaya hakkımız var’ dediler. Fakat dünya bunu bu türlü görmüyor. Gelecekte beşerler bu savaşın sonucuna baktığında büyük meselelerimiz, tahminen türel sıkıntılarımız, imajımızla ilgili problemlerimiz ve siyasi meselelerimiz olacak.”
“Savaşın İsrail’in güvenliği ile hiçbir ilgisi yok”
Hükümetin Gazze Şeridi’ne yönelik atakların İsrail’in güvenliği için yapıldığı teziyle ilgili Liel, “Şu evrede savaşın İsrail’in güvenliği ile hiçbir ilgisi yok, hatta bize ziyan verdiğini düşünüyorum.” değerlendirmesinde bulundu.
Liel, Gazze’de gerçek bir savaşın yaşanmadığını ve tek taraflı bir İsrail saldırısının olduğunu belirterek ABD Başkanı Donald Trump’ın göreve gelmesinin İsrail’in memleketler arası durumunu güzelleştirdiği, Joe Biden periyodunda İsrail’e hal alan çok sayıda ülkenin Trump’ı karşısına almamak için reaksiyon göstermekten kaçındığını da kaydetti.
“Netanyahu’nun felç olduğunu düşünüyorum”
Netanyahu’nun 120 sandalyeli Knesset’te 68 milletvekilinden oluşan milliyetçi ve dindar bir koalisyona sahip olduğunu hatırlatan Liel, Başbakan’ın bu koalisyonu koruduğu surece kendisini “güvende” hissettiğini söyledi.
Liel, koalisyondaki Dini Siyonizm Partisi önderi Bezalel Smotrich ile Yahudi Gücü Partisi başkanı Itamar Ben-Gvir’in Gazze’ye hücumların durmasına karşı olduğunu ve Ben-Gvir’in 19 Ocak’taki ateşkes yürürlüğe girdiğinde istifa edip ataklar tekrar başladığında geri döndüğünü hatırlatarak şu yorumu yaptı:
“Netanyahu’nun felç olduğunu düşünüyorum. Zira savaşı durduracak olursa koalisyonu sona erdirmek zorunda kalabilir. Belki de seçimleri ilan eder. Bu riski almak istemiyor.”