Kastamonu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Canan Kaş ve Doç. Dr. Şahika Şimşek Çetinkaya, yaptıkları çalışma ile bayanların jinekolojik kanserlerle ilgili farkındalık düzeylerini araştırdı.
Sağlık Bilimleri Fakültesi Ebelik Kısmı öğretim üyeleri Dr. Öğretim Üyesi Canan Kaş ve Doç. Dr. Şahika Şimşek Çetinkaya, farklı eğitim modellerinin bayanların jinekolojik kanserlerle ilgili farkındalık seviyelerine tesirini araştırmak hedefiyle “Yapılandırmacı modele dayalı yetişkin eğitiminin jinekolojik kanser farkındalığı, manevi uygun oluş ve sıhhat tasası üzerindeki etkisi” isimli çalışma yaptı.
Kastamonu Sağlık Müdürlüğü Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezi (KETEM) ile Halime Çavuş Bayan Derneğiyle görüşmeler yapan Kaş ve Çetinkaya, yaptıkları testle 68 bayanın jinekolojik kanserlerle ilgili bilgi seviyesini ölçtü. Daha sonra 2 farklı prosedürle bayanlara eğitimler veren akademisyenler, 4 hafta sonra tekrar test yaparak, bayanların farkındalık seviyelerini ölçmeye çalıştı.
Dr. Öğretim Üyesi Canan Kaş, AA muhabirine, hastalıklarla ilgili farkındalık oluşturmak gayesiyle birçok eğitim modeli olduğunu söyledi.
Bunlar ortasında 2 modeli seçtiklerini tabir eden Kaş, “Literatürde biri yapılandırmacı eğitim modeli olarak geçiyor, başkası ise klâsik formül. Çalışma öncesi 2 kümeye ayırdığımız bayanların jinekolojik kanserlerle ilgili bilgi seviyelerini ölçmek emeliyle test yaptık. Akabinde kümelere farklı modellerde 6 hafta eğitim verdik. 4 haftalık bir ortanın akabinde tekrar test yaparak farklı eğitim modellerinin bilgi seviyesine tesirini ölçmeye çalıştık.” dedi.
Eğitim sistemlerinin farklılığı bilgi seviyesini değiştirmedi
Halime Çavuş Bayan Derneği sayesinde bayanlara ulaştıklarını belirten Kaş, “Burada bizim öncelik verdiğimiz şey o ana kadar kanser tanısı konmamış bayanlar olmasıydı. Zira kanser tanısı konan bireyler bir biçimde bu hususta bilgi almış olabiliyordu. Eğitimlerin akabinde formüller ortasında bilgi seviyesinin farklı olmasını bekliyorduk lakin çıkmadı. Her ikisinde de bilgi seviyesinde birebir oranda artış olduğunu gördük. Bu da bize kanser eğitimiyle ilgili hangi formülü kullanırsak kullanalım bir farkındalık oluştuğunu gösterdi.” diye konuştu.
Eğitim alan bir bayana muayenede kanser teşhisi kondu
Eğitimlerin akabinde bayanların KETEM’e muayene için başvurduğunu lisana getiren Kaş, “Bu çalışmayı Halime Çavuş Bayan Derneği ve KETEM iş birliğinde yaptık. Bu eğitimin akabinde muayene için KETEM’den randevu alındı. Bayanların yaklaşık yüzde 80’i muayeneye gitti. Eğitim alan bir bayana rahim ağzı kanseri teşhisi kondu. Erken teşhis edildi ve denetim altına alındı. Bu eğitimle bir bayanın hayatına dokunmuş olduk.” tabirlerini kullandı.
Şahika Şimşek Çetinkaya ise çalışmanın ses getirmesinden çok mutlu olduklarını belirterek, şöyle konuştu:
“Bunun temel nedeni toplum için çok değerli olan jinekolojik kanserlere vurgu yapmamız. Öteki değerli faktör ise çalışmamızın jinekolojik kanserlerin teşhis ve tedavisine yönelik verilen eğitimin, erken teşhis ve farkındalık bahislerinde toplumsal seviyede daha güçlü bir şuur ve kamuoyu oluşturma potansiyelidir. Çalışmamız Oxfort bilimsel mecmuasında yayınlanmaya hak kazandı. Oxfort’un dikkatini çekti zira dünyada da dikkat çeken bir bahis. Jinekolojik kanser tanısı almayan bayanlara bu eğitimi vererek aslında erken teşhis, tedavi ve farkındalık açısından faydalı olup olmadığını, böylece global manada bu sistemlerin kullanılabileceğini kanıtlamış olduk. Bu çalışma bölümler ortası işbirliği ile yürütüldü. Üniversite, bayan derneği ve KETEM işbirliği ile yapılan bir çalışma olmasının Oxfort’un itibarlı mecmualarında yayınlanabilmesi için bir kriter olduğunu düşünüyoruz.”
Çetinkaya, katkıları hasebiyle Rektör Prof. Dr. Ahmet Hamdi Topal’a, Sıhhat Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Abdulkadir Tuna’ya, Halime Çavuş Bayan Derneği ve KETEM’e teşekkür etti.