Hatay’ın Samandağ ilçesinde yer alan Milleyha Sulak Alanı’nda, dünyada sırf burada yetişen ve “Arum milleyhanum” (Milleyha tirşiği) ismi verilen yeni bir yılanyastığı çeşidi keşfedildi. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Kısmı Botanik Anabilim Kolu öğretim üyesi Prof. Dr. Hasan Yıldırım ve Biyolog Dr. Samim Kayıkçı tarafından gerçekleştirilen bilimsel çalışmalar sonucu keşfedilen bu cins, “Arum milleyḥanum” (Milleyha Tirşiği) ismiyle literatüre kazandırıldı. Yeni tipi husus alan bu bilimsel makale, Türkiye’nin önde gelen taksonomi mecmualarından Bağbahçe Bilim Mecmuasında yayımlandı.
Başarılı ve üretken bilim insanı Prof. Dr. Hasan Yıldırım ve grubunu tebrik eden Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, “ Prof. Dr. Hasan Yıldırım ve takımı, yeni keşifleriyle literatüre katkıda bulunmaya devam ediyor. Daha evvel de pek çok yeni bitki keşfini akademik dünyaya kazandıran Hocamız, takımıyla birlikte Hatay’ın Samandağ ilçesinde yer alan Milleyha Sulak Alanı’nda, yeni bir yılanyastığı cinsini bilim dünyasına tanıttı. Kendilerini tebrik ediyor, muvaffakiyetlerinin devamını diliyorum” dedi.
Halk ortasında “tirşik” olarak bilinen bitkinin yörede uzun müddettir tanındığını lakin bugüne kadar bilimsel olarak tanımlanmadığını belirten Prof. Dr. Hasan Yıldırım, “Yılanyastığı çeşitleri zehirli olmalarına karşın Anadolu’nun birçok bölgesinde ‘tirşik’ ismiyle bilinen tipler, halk tarafından gerçek yollarla işlenerek lezzetli bir yemeğe dönüştürülüyor. Bu bitki fakat pişirildiği vakit tüketilebilen hayli tehlikeli bilinmeden kullanılmaması gereken bitki çeşididir. Milleyha Sulak Alanı’nda tespit edilen bu yeni çeşidin de yörede emsal formda kullanıldığını gözlemledik. Bu bitkinin bilimsel isimlendirmesinin yanı sıra Türkçe ismini de halkın verdiği isimle, ‘Milleyha tirşiği’ olarak belirledik” dedi.
Arum L. (yılanyastığı) cinsinin dünya genelinde Avrupa’dan Orta ve Güney Asya’ya, Kuzey Afrika’ya kadar geniş bir yayılış alanına sahip olduğunu belirten Prof. Dr. Hasan Yıldırım, “Bu cinse ilişkin yaklaşık 25-30 çeşit bulunuyor. Türkiye’de ise Arum cinsi, Ege, Akdeniz ve Karadeniz başta olmak üzere çabucak hemen tüm bölgelerde yayılış gösteriyor. Daha evvel ülkemizde bu cinse ilişkin 13 tıp biliniyordu. Milleyha Sulak Alanından tanımladığımız bu yeni çeşitle birlikte Türkiye’deki Arum tipi sayısı 14’e yükseldi. Bu çeşitle birlikte Arum cinsine ilişkin ülkemiz endemiği çeşit sayısı da üçe çıktı” diye konuştu.
“Pek çok canlı için korunması gereken özel bir ekosistem”
Yeni çeşidin yalnızca Milleyha Sulak Alanı’nda bulunduğunu vurgulayan Prof. Dr. Hasan Yıldırım, “Arum milleyḥanum, şu ana kadar yalnızca Hatay’ın Samandağ ilçesi hudutlarında yer alan Milleyha Sulak Alanında tespit edildi. Bu bölge, yaklaşık 300 civarında bitki çeşidi, 24 kelebek, 7 göğüslü, 12 sürüngen ve 3 kurbağa çeşidiyle dikkate kıymet bir biyoçeşitliliğe sahip. Lakin Milleyha’nın en kıymetli özelliği, dünya genelinde göçmen kuşlar için kritik bir konaklama alanı olmasıdır. Bugüne kadar burada 312 kuş çeşidi gözlemlendi. Göç yolları üzerinde yer alan bu alan, kuşların dinlenmesi ve beslenmesi açısından hayati bir değere sahip. Münasebetiyle yalnızca kuşlar için değil, keşfettiğimiz bu yeni bitki çeşidi üzere pek çok canlı için de korunması gereken özel bir ekosistem niteliği taşıyor” dedi
“Ekolojik karakter tehdit altında”
Milleyha Sulak Alanı “Mileyha Sazlığı Sulak Alanı” ismiyle mahalli kıymete haiz sulak alan ilan edildiğini belirten Prof. Dr. Hasan Yıldırım, “126 hektarlık bu alan, eşsiz biyolojik çeşitliliğiyle korunması gereken çok özel bir ekosistem. Lakin alan üzerinde tarıma açma, atık dökümü, yapılaşma, çok otlatma ve kaçak avcılık üzere önemli insan kaynaklı tehditler mevcut. Bilhassa alanın yaklaşık üçte birini kapsayan ve biyolojik çeşitlilik açısından epeyce güçlü olan tampon bölge, imara açık olması nedeniyle yapılaşma baskısı altında. Son yıllarda yapılan kontrollerle kaçak avcılık azalsa da, mülkiyet meseleleri ve ekolojik karakterin bozulması riski devam ediyor” dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı