
Eşi gibisi görülmemiş bir gökyüzü haritası
11 Mart’ta fırlatılan SPHEREx (Spectro-Photometer for the History of the Universe, Epoch of Reionization, and Ices Explorer), 25 aylık görev mühleti boyunca Dünya etrafında 11.000’den fazla tıp atacak. Günde ortalama 14,5 defa kutuplar üzerinden geçerek yaptığı müşahedeler, sırf makul bölgeleri değil, tüm gökyüzünü kapsayacak formda planlandı. Günler geçtikçe ve Dünya, Güneş etrafında hareket ettikçe, SPHEREx’in görüş alanı da değişecek, böylelikle altı ay sonra gözlemevi uzaya her taraftan bakmış olacak.


Büyük Patlama’nın çabucak sonrası araştırılıyor
SPHEREx’in ana amaçlarından biri, kainatın oluşumunun birinci saliselerinde gerçekleştiği düşünülen “kozmik enflasyon” olayına dair ipuçlarını ortaya çıkarmak. Cihanın atomdan bile küçük bir noktadan, trilyon kat trilyon büyüklüğe genişlemesine neden olan bu kısa fakat ağır devir, hala büyük ölçüde gizemini koruyor. NASA’ya nazaran bu bilmecenin karşılığı galaksilerin pozisyonlarında yatıyor. Şimdiye kadar bilinen hiçbir olay, kozmik enflasyonu başlatmak için gereken muazzam enerjiyi açıklayamıyor. Bu yüzden bu olayı incelemek, kozmosun nasıl çalıştığını daha derinlemesine anlamak için eşsiz bir fırsat sunuyor.
SPHEREx sırf galaksilerin pozisyonlarını değil, birebir vakitte bu yapıların bileşimini de ortaya çıkaracak. 102 farklı kızılötesi dalga boyunda müşahede yapabilen teleskop, insan gözüyle görülemeyen ışınları tahlil ederek uzak galaksilere olan araları, vakit içindeki ışık dağılımını ve yıldızlararası bulutlardaki hayat bileşenlerini tespit edecek.
Bu kapsamda SPHEREx’in, Samanyolu Galaksisi’nde 9 milyondan fazla yıldızlararası bulutu inceleyerek su ve öteki yaşamsal moleküllerin dağılımını haritalandırması bekleniyor. Bilim insanları, Dünya’nın okyanuslarındaki suyun kökeninin Güneş’in oluştuğu yıldızlararası buluttaki buzlu toz tanelerine dayandığını düşünüyor.