GEÇEN hafta Şişli’de sabah saatlerinde eski eşi tarafından katledilen Pınar Aksu cinayetinin ruhsal boyutunu pahalandıran İstanbul Kültür Üniversitesi Psikoloji Araştırma Merkezi Koordinatörü Dr. Öğr. Üyesi Engin Eker, saplantılı bireylerin partnerine yapıştığını ve ayrılığa mantık sonlarının ötesinde direndiğini söyledi.
Bir münasebetin bittiğini kabul etmemenin farklı sebepleri olabileceğini belirten Dr. Öğr. Üyesi Eker, erkeğin bayana bakışının bu tıp olaylarda belirleyici olduğuna dikkati çekerek şunları söyledi:
“Eril şiddetin yapısında partnerin birey olarak algılanmaması var. Erkeğin bayanı bir uzantısı, bir kesimi üzere görmesi kelam konusu. Hani sağ elimizin ‘bugün benim öbür bir programım var, senle vakit geçirmeyeceğim’ deyip dışarı çıkması nasıl mümkün olamıyorsa, nasıl organlarımız vücudumuzun geri kalanı olmadan anlamsızsa, hayatta kalamayacaksa erkeğin bayanı görüş biçimi de bu oluyor. Pınar Aksu cinayeti de sevgiyle değil güçle, onayla değil dehşetle kişiyi kendine tabi kılmak durumunun bir sonucu.”
‘SAPLANTILARIN KÖKENİNDE İNANÇSIZ BAĞLANMA VAR’
Ayrılığı kabul edememekle takıntının farklı olduğunu belirten Dr. Öğr. Üyesi Engin Eker iki kavram ortasındaki farkları şöyle özetledi:
“İlişkinin bitişini kabul edememek durumuna takıntı demiyoruz. Takıntı kişinin kendisine zıt ve anlamsız gelen kanılardan kurtulamadığı, onları zihninden uzaklaştırmadığı durumlarla karakterizedir. Pınar Aksu olayında ise şahsa karşıt gelen bir niyet yok aksine kanılarla failin benliği uyumlu. Buna saplantı diyoruz. Saplantılı halde bağ kurmaya yatkın profiller olağan ki var. Bu inançsız bağlanma süreçleri ile ilgili. Bu şahısların içinde ötekinin düzgün, kendisinin makus ve bedelsiz olduğuna dair çalışan bir model vardır. Bu kişi asla bağda kendisinin kıymetine odaklanmaz, partneri onun için asla kaybedilmemesi gereken biridir. O sebeple de partnerine yapışır ve ayrılığa mantık sonlarının ötesinde direnir.”
SİBERNETİK CİHAN AYRILIĞI VE HUDUT KOYMAYI ZORLAŞTIRIYOR
Dijital dünyanın makus niyetli şahıslar için bir temas alanına dönüşebildiğini kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Eker şunları söyledi:
“Günümüz dünyası kışkırtıcı bir dünya. Dileklerin ve doyumunun daima kışkırtıldığı bir dünyadayız. Sibernetik cihan ise hepimizin birer yayıncı olduğu ve kendi hayatımızla ilgili birçok özel bilgiyi paylaştığı bir alan. Burada kabul görmeyecek yanlarımızı, isteklerimizi saklamak, bastırmak zorunda hissetmiyoruz. Mesela ayrılık, o kişinin hayatımızdan çıkması demektir lakin sibernetik cihan hayatımızdan çıkmış bireyle ilgili uyaranların hayatımıza girmesini devam ettirebiliyor. Bu minvalde ayrılmak aslında hiçbir vakit tam olarak gerçekleşemiyor. Demek ki ayrılmamızı engelleyen şey, birleşmemize de taş koyuyor. Zira sahiden kim olduğumuz ile sibernetik dünyadaki kimliğimiz ortasında biz de partnerimiz de bocalıyoruz. Kim olduğumuzu anlamak için hangi kendimize bakacağız, gerçek halimize mi internetteki halimize mi? Biz kendimizi tam olarak göremiyorken ötekinden bizi tanımasını nasıl bekleyebiliriz? sorusu da burada düşünülmeli.”
Dr. Öğr.Üyesi Eker, sibernetik kozmosun merak duygusu üzerinde yarattığı tesir ve hudut koymayı zorlaştıran taraflarını ise şu sözlerle tanım etti:
“Bir yaşama, bir bireye karşı merak, oburunun vermek istediklerinden daha fazlasını istek ettiğimizde ortaya çıkar. Artık burada bireyleri konuşuyoruz lakin aslında sibernetik cihan tüm bilgilerimizi, hayatımızla ilgili her şeyi bizden alıyor. Aslında sibernetik bir anneye sınırsızca her şeyimizi sunuyoruz ve bu sapkın anne hiçbir şeyi unutmuyor. Tamam biz ne vakit istersek bizi doyuruyor lakin verdiğinde çok daha fazlasını bizden alıyor. Siber dünyayla bireyin ortasındaki bağ adaletsiz. Siber dünyada bireyler isterse anonim kalabiliyor. Bu da yaptıklarının sorumluluğunu almadığı, öbür bir kişiymiş üzere yapabileceği bir görünmezlik yaratıyor. Siber dünya, bireylerin kabul edilemez dileklerini da kışkırttığı ve aksiyona döktüğünde onları görünmezlik kılıfıyla kapladığı için şahıslar de içsel bir hudut duygusu geliştirmek de zorlanıyor.”
SİLAHLI BİRİNE MÜDAHALE ETMEK KOLAY OLMAZ
Dr. Öğr. Üyesi Engin Eker, Aksu cinayetinde etraftaki bireylerin yardım etmemesine ait yorumlar hakkında ise şunları söyledi:
“Pınar Aksu cinayeti, toplumsal yansıların verileceği durumlar açısından tehlike yükü çok fazla olan bir olay. Kimse ihbar etmemiş ve herkes görmezlikten gelmiş ise bu durumda çok önemli bir toplumsal duyarsızlık var diyebilirdik. Lakin bu, müdahale etmenin kolay olmayacağı bir olaydı. Bu türlü problemlerde elinde silah olan birine müdahale etmek zati çok kolay olmaz. Silahlı olup olmadığından emin olmadığımız birine müdahale de o denli. Güpegündüz bir bayanı kaçırmaya çalışan şahısların de silahlarının olmadığını düşünmek fazla optimist olurdu. Özetle insanların evvel kendilerini müdafaa güdüleri vardır ve ziyan görmeyeceklerini düşündüklerinde; örneğin kalabalık olabileceklerse ve denetimin kendilerinde olacağını hissettiklerinde daha kolay müdahale edebilirler. Hasebiyle bu tip durumları kabahat seviyesinde ele almamak gerekli. Bir de şu var ki, çok korkmuş bir toplumuz biz. Zelzele üzere afetler yaşamış, toplumsal olaylar geçirmiş, farklı sebeplerle travmatize olmuş bir toplum olarak korunma içgüdümüz birinci etapta çok daha faal olabilir. O yüzden çok yakınımızda bu tip olaylar olduğunda müdahale etmek konusunda beşerler, nitekim geri durabiliyorlar. Kendilerini korumakla alakalı da bir durum bu.”