İstanbul Bilgi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı ve Çocuk Gelişimi Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Zeynep Şimşek, 23 Nisan’da İstanbul’da meydana gelen sarsıntının akabinde bilhassa çocukların ve yetişkinlerin yaşadığı ruhsal tesirlerle ilgili değerli değerlendirmelerde bulundu.
Prof. Dr. Şimşek, beklenmedik bir anda gerçekleşen zelzelenin, çocuklar ve yetişkinlerde ağır endişe ve korku üzere reaksiyonlara yol açtığını belirtti. “Bazılarımız sabaha kadar dışarıda bekledi, kimilerimiz kenti terk etti, kimilerimiz ise ne yapacağını bilemeden sessiz bir bekleyişe girdi” diyen Şimşek, bu cins olayların akabinde dehşet, öfke, suçluluk, çaresizlik üzere duygusal; unutkanlık ve dikkat dağınıklığı üzere zihinsel, uyuyamama, mide ya da baş ağrısı üzere bedensel; konuşmaktan kaçınma, ani irkilme ya da bireyler ortası çatışmalar üzere davranışsal reaksiyonların görülebileceğini tabir etti. Bu yansıların, gerilim hormonunun yükselmesine bağlı olarak gelişen doğal ve olağan yansılar olduğunu vurgulayan Şimşek, sarsıntının şiddeti, müddeti, kişinin yaşı, geçmiş tecrübeleri ve çevresel şartlar üzere birçok faktörün bu yansıların müddeti ve şiddetini etkileyebileceğine dikkat çekti.
“Önce yetişkin kendine âlâ bakmalı”
Deprem sonrası, yetişkinlerin hem kendilerini hem de çocuklarını toparlamakta zorlanabileceklerini belirten Şimşek, “Bu nedenle evvel kendi ruhsal ve bedensel sıhhatlerini müdafaaya odaklanmaları önemlidir” dedi. Kolay nefes antrenmanlarının, kişiyi rahatlatan ve güç veren hudut sistemini harekete geçirdiğini ve bu sayede vücudun ve zihnin rahatladığını söyledi.
Çocukların beyin ön kısmı şimdi gelişimini tamamlamadığı için, bu süreçte yetişkin dayanağına muhtaçlık duyduklarını vurgulayan Şimşek, birtakım çocuklarda duygusal ve davranışsal gerilemeler görülebileceğini belirtti. “Alt ıslatma, yalnız yatamama, konuşmada zorluk üzere davranışlar ortaya çıkabilir. Bu durum geçicidir” diyerek aileleri kaygılandıracak bu belirtilerin doğal olduğunu tabir etti.
Çocukların temel muhtaçlıklarının karşılanmasının ve bu süreçte onlarla hareket edilmesinin değerine değinen Şimşek, çocuklara yaşlarına uygun oyunlar oynayarak dayanak olunabileceğini söyledi. “Balon şişirip oynamak nefes antrenmanı sağlar; top oynama, ip atlama üzere oyunlar fizikî hareketi teşvik eder. Kuklalarla öykü anlatmak, birlikte fotoğraf yapmak, tehlike avı oynayıp inançlı alan yaratmak çocukların hislerini tabir etmelerine yardımcı olur” diye belirtti.
“Rutinler inanç hissini pekiştirir”
Çocukları küçük karar alma süreçlerine dahil etmenin ve günlük rutinler oluşturmanın itimat hissini artırdığını belirten Şimşek, “Kahvaltı, oyun, meyve saati üzere düzenler tasayı azaltır. Öbür çocuklarla vakit geçirmek, komşularla bir ortaya gelmek hem çocuklara hem ebeveynlere yeterli gelir” halinde konuştu.
“Sevgi, sabır ve ilgi en güçlü ilaçlardır”
Uyku, beslenme, sevgi ve şefkatin bu devirde hayati ehemmiyette olduğunu söyleyen Prof. Dr. Şimşek, “Çocuğunuza sarılın, onun yanında olduğunuzu kelamla ve davranışla hissettirin. Boyama, hamurla form yapma, hikaye anlatma, spor üzere etkinliklerle hislerini söz etmesine yardımcı olun” dedi.
Bebeklerde artan ağlama, daha sık kucağa alınma ve emme isteği üzere reaksiyonların de doğal olduğuna değinen Şimşek, cilt temasının, dokunmanın, müzik söylemenin, kitap okumanın onları da ebeveynleri de rahatlatacağını vurguladı.
“Duygusal sıkıntılar da fizikî hastalıklar üzere tedavi edilebilir”
Şimşek, ebeveynlerin çocuklarının davranışlarıyla başa çıkmakta zorlandıkları durumda uzman takviyesi almaktan çekinmemeleri gerektiğini vurgulayarak, “Duygusal problemler da fizikî hastalıklar üzere tanınabilir ve tedavi edilebilir durumlardır. Unutmayın, sevgi, sabır ve ilgi bu devrin en güçlü ilaçlarıdır. Oyun çocukların lisanı, oyuncaklar ise sözleridir. Onları oyunla, sevgiyle, sabırla desteklemek çok değerlidir. Her kriz bir fırsattır. Tahminen bu tasa ve endişe, bizim aile toplantımızı yapıp, ne vakit, nerede, neyi, nasıl yapacağımızı belirlememize yardımcı olur. Evvelce hazırlık yapmak gerilimimizi hafifletip bizi sağlıklı kılar” dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı