Suriye’nin başşehri Şam’ın kırsalında Dürzi ve Sünni silahlı kümeler ortasında çatışmalar yaşanıyor.
29 Nisan’da başlayan çatışmaların fitilini Hz. Muhammed’e hakaret edilen bir ses kaydı ateşledi.
Ses kaydının yayılmasının akabinde ülke genelinde protestolar patlak verdi.
Kaydın, Dürzi bir din adamına ilişkin olduğu sav edildi. Bahsi geçen din adamı iddiaları yalanladı.
Suriye İçişleri Bakanlığı da kayıttaki kişinin bu isim olmadığına dair yazılı açıklama yaptı.
Gerilimin tırmanmasıyla Dürzi ve Sünni kümeler Şam kırsalında Dürzilerin çoğunlukta olduğu Ceramane kasabasında çatışmaya başladı.
Güvenlik güçlerinin de müdahil olduğu çatışmalar 30 Nisan’da Ceramane yakınındaki Sahnaya kentine sıçradı.
Geçtiğimiz aylarda Dürzileri muhafaza kelamı veren İsrail, 30 Nisan’da Sahnaya’da hava saldırısı düzenledi.
İngiltere merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SHOR) ve BBC’ye konuşan Suriye güvenlik kaynaklarına nazaran çatışmalarda 40’ı aşkın kişi hayatını kaybetti.
Suriye’nin resmi haber ajansı SANA’ya konuşan hükümet yetkilileri, çatışmaların akabinde Ceramane’de ateşkes ilan edildiğini duyurdu.
Enab Baladi web sitesinin 29 Nisan’da yayınladığı habere nazaran ateşkes muahedesi kapsamında hayatını kaybedenlerin ailelerine tazminat ödenecek ve sorumlular hakim karşısına çıkacak.
Reuters haber ajansı da Şam’a bağlı yetkililerin ve Eşrefiyet Sahnaya kentinden birtakım pirlerin 30 Nisan’da bir ortaya gelerek çatışmaları durdurmak için muahedeye vardığını aktardı.
Anlaşmanın akabinde Sahnaya’ya yüzlerce güvenlik gücü sevk edildi.
Ancak AFP haber ajansı ve BBC’ye konuşan bölge sakinleri 30 Nisan itibariyle çatışmaların sürdüğünü aktardı.
BBC’ye konuşan bir bölge sakini, “aşırılıkçı” kümelerin Eşrefiyet Sahnaya ve Sahnaya kentlerine saldırdığını söyledi.
Bölge sakini, duruma ait şu tabirleri kullandı:
“Kent sakinleri hücumlara kendi başlarına direnmeye çalışıyor lakin ne kadar dayanabileceğimizi bilmiyoruz. Şu ana kadar hiçbir güvenlik gücü varlığı görmedik.”
Şam’a bağlı güvenlik güçlerini silahlı gruplarla iş birliği yapmakla suçlayan bölge sakini, Sahnaya’nın “barışçıl ortak hayatın sembolü” olduğu fakat “mezhepsel kışkırtma ve Suriye’yi bölmeye yönelik yabancı planların üstün geldiği” yorumunu yaptı.
Sahnaya’da yaşayan ve Reuters’a konuşan Elias Hanna ise “Aşırı panik ve korku” içinde olduklarını söyledi.
Hanna, “Sahilde yaşanan katliamların Sahnaya’da Dürzilere karşı tekrar etmesinden kaygı ediyoruz” sözlerini kullandı.
Mart’ta Suriye’nin Akdeniz kıyısında Alevi nüfusunun ağır yaşadığı Lazkiye ve Tartus’ta güvenlik güçleri Beşar Esad destekçisi olduğu tez edilen kümelerin çatışmasıyla başlayan olaylarda yüzlerce kişi hayatını kaybetmişti.
BM ve Türkiye’den itidal çağrısı
SANA’nın aktardığına nazaran Mart’ta atanan Suriye Başmüftüsü Pir Usame El Rıfai “Suriyelilerin her damla kanının pahalı olduğunu ve israf edilmemesi” gerektiğini söyledi.
El Rıfai ayrıyeten “Herkes aklına, yüreğine, vicdanına dönmeli, intikam ve misilleme davetlerinden uzak durmalı, adaletin yerini bulmasına müsaade vermeli, böylelikle ruhlar huzura kavuşacaktır” diye konuştu.
Birleşmiş Milletler’den (BM) yapılan açıklamada BM Suriye Özel Temsilcisi Geir O. Pedersen’in ülkedeki “kabul edilemez şiddet” hakkında “derinden endişeli” olduğu söylendi.
Taraflara itidal daveti yapılan açıklamada İsrail’in hava ataklarının durması gerektiği belirtildi.
Ayrıca Pedersen’in infiale ve sivillerin öldürülmesine yol açanların yargılanması ve Suriye’nin egemenliğine “mutlak saygı” gösterilmesi daveti yaptığı kaydedildi.
Türkiye Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Öncü Keçeli, Suriye’de yaşananlara dair X hesabından paylaşım yaptı.
Keçeli, paylaşımında şiddet olaylarının “diyalog ve sağduyu yoluyla sona erdirileceğine ve olaylarda rolü olan şahısların adalet önüne çıkarılacağına inancımız tamdır” sözlerini kullandı.
Dışişleri sözcüsü ayrıyeten İsrail’in “Suriye’deki birlik ve bütünlük gayretlerine ziyan vermekte olan” hava taarruzlarını sona erdirmesi gerektiğini söyledi.
İsrail’den hava saldırısı
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ofisinden de olaylara ait açıklama geldi.
Açıklamada Sahnaya’da “Dürzi nüfusa akın hazırlığındaki aşırılıkçı bir gruba” hava saldırısı düzenlendiği duyuruldu.
Ayrıca “Suriye rejimine önemli bir ileti verildi: İsrail, onlardan Dürzi topluluğuna ziyan gelmesinin önlenmesini bekliyor” sözleri kullanıldı.
İsrail, Aralık 2024’te devrilen Beşar Esad periyodunda Suriye’ye sık sık hava atakları düzenliyordu.
Esad idaresinin devrilmesinin akabinde bilhassa Suriye Ordusu’na ilişkin askeri üslere yönelik bu akınlar devam etti.
İsrail genelde bu hücumları düzenlediğini duyurmuyor.
Ancak Sahnaya’da düzenlenen hava saldırısına dair hem Netanyahu’nun ofisi hem de İsrail Ordusu’nun toplumsal medya hesabından açıklama yapıldı.
İsrail Ordusu’nun paylaşımında İsrail Hava Kuvvetleri’nin “Şam yakınlarında Dürzi sivillere saldıran” ögeleri maksat aldığı belirtildi.
Paylaşımda ayrıca İsrail Genelkurmay Başkanı Orgeneral Eyal Zamir’in “Dürzi topluluklara yönelik şiddetin sürmesi durumunda Suriye rejimine ilişkin maksatlara saldırmaya hazırlık talimatı verdiği” belirtildi.
İsrail ayrıyeten üç Suriyeli Dürzinin tedavi görmek üzere İsrail’e tahliye edildiğini .
Binyamin Netanyahu, Beşar Esad idaresinin yıkılmasının akabinde Dürzilere yönelik şiddete askeri müdahale ile karşılık verme tehdidinde bulunmuştu.
AFP’ye konuşan analist Michael Horowitz, İsrail’in kendini Dürzi topluluğun “koruyucusu” olarak konumlandırarak “Türkiye’nin mandası ve potansiyel düşman” olarak gördüğü Şam idaresinin yetkisini sonlandırmayı hedeflediği yorumunu yaptı.
İsrail’in hava taarruzlarına dair Suriye Dışişleri Bakanlığı’ndan da yazılı açıklama geldi.
İsrail’in isminin direkt geçmediği açıklamada, Suriye’nin içişlerine yönelik yabancı müdahalelerin “kategorik olarak reddedildiği” söylendi.
SANA’nın aktardığına nazaran açıklamada ayrıyeten Şam idaresinin “Suriye halkının tüm ögelerini, bilhassa de Suriye ulusal dokusunun her vakit ayrılmaz bir kesimi olan ve olmaya devam eden erdemli Dürzi toplumunu muhafaza konusundaki sarsılmaz kararlılığı” vurgulandı.
İlgili haberler