Afrika’nın kıymetli çağdaş sanat hareketlerinden biri olarak kabul edilen Shona sanatından örnekler, Zimst Sanat Galerisi’nde sanatseverlerle buluştu.
Galeride, Zimbabve Ulusal Müzesi tarafından tanınan usta sanatkarlar Colleen Madamombe, Lovemore Bonjisi, Richard Rosani ve Dominic Benhura’nın yapıtları bulunuyor.
Shona taş heykelleri, Opal, Springstone, Red Jasper üzere yarı kıymetli taşlardan, sırf tek bir kesimden oyularak yaratılan, yüksek güçlü ve sembolik eserler olma özelliği taşıyor.
Galerinin resmi açılış aktifliğine gelenler ortasında Zimbabve’nin Türkiye Büyükelçisi Alfred Mutiwazuka ve Türkiye’nin eski Zimbabve Büyükelçisi Hakan Kıvanç’ın yanı sıra çok sayıda sanatçı ve sanatsever yer aldı.
Açılışta konuşan büyükelçi Mutiwazuka, ülkesine ilişkin bir sanatın bir galeride temsil edilmesinin yalnızca Zimbabve ile Türkiye’nin dostluğunun delili olmadığını, tıpkı vakitte Shona sanatının dünya çapında yayıldığının göstergesi olduğunu söyledi.
Mutiwazuka, Shona sanatındaki tasvirlerin yıllar içinde İngiliz sömürgeciliğine karşı kurtuluş uğraşlarını daha fazla içerdiğine vurgu yaparak şöyle dedi:
“Ülkemiz ismini Rodezya’dan Zimbabve’ye değiştirdi, bu da taştan yapılmış konut manasına geliyor. Zimbabve’de Matoppos ve Victoria Şelaleleri etrafında yaşayan beşerler kökenlerini ahşap oymalarla söz etmektedir. Bu heykeller manevî inançları, atalara ilişkin referansları ve doğal dünyayla olan irtibatları yansıtmaktadır. Bu sanat formu, Zimbabve’deki mahallî işletmelerimizi ve toplumumuzu destekleyen kıymetli ihracat unsuru haline gelmiştir. Bu eserler, dünyanın dört bir yanındaki itibarlı müzelerde, galerilerde ve özel koleksiyonlarda sergilenmektedir.”
“Atalarının ruhunu özgür bıraktıklarına inanıyorlar”
AA muhabirine açıklama yapan galeri küratörü Nilüfer Eriş de Shona sanatının Zimbabve’de yüzyıllardır süregeldiğini lakin 1950’lilerde keşfedildiğini söyledi.
Eriş, hepsi tek bir modülden oluşan yapıtların yarı bedelli ve gücü yüksek taşlardan yapıldığına dikkati çekerek, “Sanatçılar kaya modülünü buldukları yerden çıkardıktan sonra bir süre atölyelerinde tutuyorlar ve onunla taşla bir spritüel bağ kuruyorlar. Ondan sonra tebeşirle üstünü çizerekten yontuya başlıyorlar. Bu yontu esnasında ise hiçbir çağdaş alet kullanmıyorlar. Yalnızca kolay el aletleri kullanıyorlar. Heykeli ortaya çıkardıktan sonra ise yüksek ısıyla ısıtıp kendilerine mahsus bir cilalarıyla bir kısmını cilalıyorlar, bir kısmını da doğal halinde bırakıyorlar. Bunu yaparak cetlerinin ruhunu özgür bıraktıklarına inanıyorlar.” diye konuştu.
Zimst Galeri’de bu sanatın dünyadaki kıymetli temsilcilerinin yapıtlarına yer verdiklerini belirten Eriş, Avrupa’da bu sanata ilişkin yapıtların satıldığı bu kadar büyük bir galerinin olmadığını, galeriyi açarak iki kültür ortasında bir bağ kurmayı hedeflediklerini tabir etti.
Eriş, Türk sanatseverlerin bu sanata ilgisinden şad olduklarını lisana getirerek, “Yaklaşık 4-5 aydır burayı hazırlamakla meşguldük. Tanıtıma çok yeni başlamamıza karşın çok büyük bir ilgi var. Umuyorum birçok yerde göreceğiz bu heykelleri. Dünyanın en değerli müzelerinde bu yapıtlardan yer alıyor. Zira sahiden insan gücüyle ve sevgiyle yapılan heykeller bunlar.” tabirini kullandı.
Galeri hakkında
Zimst Galeri, sanat galerisi olmasının yanı sıra iki kültürü birbirine yaklaştırmayı ve topluma katkı sağlamayı amaçlıyor.
Galeri, elde ettiği gelirin bir kısmıyla Afrika’da beslenme ve eğitim alanında muhtaçlık sahibi çocuklara takviye olmayı hedefliyor.