Erzincan Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü tarafından Anadolu coğrafyasının yüksek kısımlarında ilkbahar mevsiminde doğal olarak yetişen ve halk ortasında “ağlayan gelin” ismiyle da bilinen aykırı lalelerin (fritillaria) ıslahının yapıldığı bahçe, yurt dışından bilim insanlarını ağırlamaya başladı.
Enstitüde, Türkiye Aksi Lale Çeşitlerinde Çeşit Geliştirme ve Yeni Çeşitlerin Kesime Kazandırılması Projesi kapsamında, tabiatta yetişen süs bitkilerinin tescillenmesi ve muhafaza altına alınması için çalışma yapılıyor.
Ziraat mühendisleri tarafından enstitünün Zıt Lale Koleksiyon Bahçesi’nde 19 yıldır sürdürülen çalışmalarda, “Vuslat”, “Aslay” ve “Doğu güneşi” isimleriyle 3 aykırı lale çeşidi tescillenerek süs bitkileri kesimine kazandırıldı.
Bilimsel makale ve yayınlarla Erzincan’daki çalışmalardan haberdar olan İngiltere ve İskoçya’dan bilim insanlarının olduğu 14 kişi kente geldi.
Ters Lale Koleksiyon Bahçesi’nde incelemede bulunup fotoğraf çeken bilim insanları, enstitü yetkililerinden çalışmaları hakkında bilgi aldı.
“Türkiye’de birinci ve tek olan bir bahçe”
Erzincan Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Müdürü Samet Karataş, AA muhabirine, Türkiye Zıt Lale Tiplerinde Çeşit Geliştirme ve Yeni Çeşitlerin Kesime Kazandırılması Projesi kapsamında çalışmaların tüm süratiyle sürdüğünü söyledi.
Türkiye’de aykırı lale ıslah çalışmalarının birinci kere enstitülerinde başlandığını ve bir AR-GE kuruluşu olduklarını söz eden Karataş, şöyle konuştu:
“Biz ziraî bir AR-GE kuruluşuyuz. Bu koleksiyon bahçesi Türkiye’de birinci ve tek olan bir bahçe. Bugün burada ekoturizm olarak konuklarımızı ağırladık. Bu husus üzerinde meraklı ve akademik çalışma yapan bilim insanları buraya gelerek koleksiyon bahçelerimizi inceledi. Hem vilayetimizin hem de ülkemizin ekoturizm açısından ziyaretçi alması da epeyce mutlu edici. Buradaki birinci maksadımız genetik kaynaklarımızı korumak ve gelecek kuşaklara sağlıklı bir biçimde aktarmak. Sonrasında ise yerli ve ulusal aykırı lale çeşitlerimizi artırmak ve süs bitkileri dalına katkı sunmak.”
Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Botanik Ana Bilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Ali Kandemir ise enstitü bünyesinde oluşturulan koleksiyon bahçesinin çok sayıda bilimsel çalışmaya kaynak teşkil ettiğini anlattı.
Bahçenin güçlü bir koleksiyonu içinde barındırdığını vurgulayan Kandemir, “Burada değer biçilmez parayla satın almanın mümkün olmadığı varlıklı bir koleksiyon kelam konusu. Yalnızca süs bitkiciliği ile ilgili bir koleksiyon oluşturulmamış, birebir vakitte diğer bilimsel çalışmalara da kaynak teşkil etmiş çok sayıda çeşidi de ihtiva ediyor. Böylelikle öbür üniversitelerdeki araştırmacılar olmak üzere ve öteki enstitülerde çalışan arkadaşlar tabiata gidip birçok örneği bulma zahmetine katlanmadan buradaki koleksiyonlardan yararlanarak ilgilenmiş oldukları alanlarda bilimsel çalışmalar yürütebilmektedir.” dedi.
Lale bahçesi, bilimsel yayınlarla yurt dışına açıldı
Bahçe sorumlusu Ziraat Mühendisi Meral Aslay da yurt dışından konukları ağılamaktan memnunluk duyduklarını belirterek, bilimsel yayınlarla bu alanda yurt dışına açıldıklarını kaydetti.
Yabancı bilim insanlarından Robert Brian Wallis ise 60 yıldır neredeyse tabiata çıkıp yaban çiçeklerini gözlemlediklerini söyleyerek, “Biyokimya üzerine doktoram var. İlaç bölümünde çalışınca münasebetiyle kişinin botanikle de bağı olması gerekiyor. Meral Aslay’ın yollamış olduğu makaleden buradan haberdar olduk. Burası bizim merakımızı çekti. Aslında biz soğanlı bitkileri inceliyoruz lakin bizim fritillaria konusunda da özel bir ilgimiz var. Münasebetiyle fritillaria ziraatının ve bilimsel çalışmanın yapıldığı burayı merak edip geldik. Kendi doğanızdaki bitkileri yetiştirme serüvenine girmeniz harika. Burada çok hoş bir iş yapılıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
İskoçyalı Sarah Eugene Powell de “Gördüğüm bu bahçede çok sıra dışı ve harikulâde bir çalışma var. Bitkilerin tamamını daha tam olarak görmedik lakin gördüğümüz kadarıyla çok etkileyici bir yere geldik.” tabirlerini kullandı.