Dünyada tedarik zincirlerinin yine formlandığı, gümrük tarifelerinin yükseldiği ve üretim istikrarlarının sarsıldığı bir periyotta Türk elektronik dalı yeni bir rota çiziyor. Türk Elektronik Sanayicileri Derneği (TESİD) Yönetim Kurulu Lideri Yaman Tunaoğlu, ABD’nin duyurduğu yeni gümrük vergilerinin global ticarette kırılma noktası olduğunu belirterek, 2024 yılında tedarik ve pazar yapılarında büyük dönüşümlerin kaçınılmaz olduğunu söyledi.
Tunaoğlu, ABD Başkanı Donald Trump’ın nisan ayında tüm ülkeler için en az %10’luk genel bir gümrük tarifesi açıklarken, Çin, AB ve Vietnam üzere büyük ticaret ortaklarına yüzde 145’e varan yüksek oranlar uyguladığını hatırlattı. “Her ne kadar bu kararların uygulanma süreci müzakereye açık olsa da, Çin’e getirilen yüksek oranlardan sırf elektronik bölümünün muaf tutulması, bu alanda global seviyede büyük bir dönüşümün başladığının işareti.” dedi.
TÜRKİYE, YENİ ELEKTRONİK DENKLEMDE ÖNE ÇIKABİLİR
Tunaoğlu’na nazaran Türkiye’nin yüzde10’luk vergi diliminde yer alması, elektronik sanayi açısından değerli bir fırsat penceresi açıyor:
Yıllardır dış ticaret açığı veren bir ülkeyiz ve bunun büyük kısmı Çin kaynaklı sanayi eserlerinden kaynaklanıyor. Üretimimiz hâlâ büyük ölçüde ithalata bağımlı. Örneğin Türkiye’nin ihracatının yüzde 70’i ithalata dayalıyken, bu oran Güney Kore’de yüzde 25, Almanya’da yüzde 30, Tayvan’da ise yüzde 50 seviyesinde. İthal girdiler düşürülmeden sağlanan teşvikler, dolaylı olarak dışa kaynak aktarmak manasına geliyor.
Tunaoğlu, savunma sanayiinde yakalanan yüzde80 yerlilik oranının başka bölümler için de örnek teşkil edebileceğini vurguladı.
Özellikle savunma endüstrisinden alınan ivmeyle, elektronik dalının Türkiye’nin kronik cari açık meselesine tahlil sunabilecek stratejik bir alan olduğunu belirtti.
KÜRESEL ELEKTRONİK HARİTASI SARSILIYOR
Dünya elektronik kesimi, 2024’te de liderliğini koruyor fakat üretimin yüklü olarak Uzak Doğu’ya yığılmış olması yeni riskler doğuruyor. Tunaoğlu, dünya çip üretiminin yüzde87’sinin, elektronik eser ve kart üretiminin ise yüzde70’inin Uzak Doğu’da gerçekleştiğine dikkat çekerek, pandemi, tedarik krizleri, Rusya-Ukrayna savaşı ve ticaret savaşlarının bu yapıyı sorgulanır hale getirdiğini söyledi.
ABD ve AB üzere büyük aktörler, yarı iletken teknolojilerinde inisiyatifi ele almak için dev adımlar atıyor. 2021-2024 yılları ortasında dünyada 84 yeni çip fabrikasının inşasına başlandı. Bu tesislerin toplam yatırım hacmi 500 milyar doları geçecek. Uzak ve Güneydoğu Asya’da 49, ABD’de 18, Avrupa ve etrafında 17 yeni üretim tesisi yükseliyor.
bilgisini paylaşan Tunaoğlu, Türkiye’nin bu gelişmelerden hisse alabilmesi için süratle stratejik ataklar yapması gerektiğini vurguladı.
TÜRKİYE İÇİN STRATEJİK HAMLE ZAMANI
TESİD Başkanı Tunaoğlu, Türkiye’nin elektronik üretiminde bölgesel bir üs haline gelmesi için atılması gereken adımları şöyle sıraladı:
Çin’in Türkiye’ye uyguladığı vergilere karşılık veren bir vergi siyaseti, yerli üretimi teşvik edebilir. Fakat bu adım, ithalata bağımlı alt kesimleri zora sokmayacak biçimde istikrarlı tasarlanmalı.
Çin’le rekabet değil, iş birliği odaklı mutabakatlar gündeme getirilmeli. Teknolojik terslik yerine ortak kazanımlar hedeflenmeli.
AB ülkeleriyle yeşil güç ve savunma sanayii odaklı ortak yatırımlar değerlendirilmeli. Bakanlıklar bu sürece öncülük etmeli.
Elektronik endüstriye özel hür bölgeler oluşturularak vergi muafiyetleri ve gümrük avantajları sunulmalı.
Kamu alımlarıyla yerli elektronik markalar desteklenmeli, böylelikle bu firmaların global rekabet gücü artırılmalı.
Hukuki altyapı, ticaret muahedeleri ve iş yapma kolaylıkları yatırımcıya inanç verecek biçimde yine kurgulanmalı.
Tunaoğlu, bu tekliflerin Türkiye’yi sadece elektronik üretiminde değil, genel ekonomik büyümede de ileri taşıyacak ataklar olduğunu tabir etti:
“TESİD olarak elektronik dalını yalnızca bugüne değil, geleceğe hazırlamak için tüm takviyesi vermeye hazırız.”