Türkiye’nin, Suriye’nin gereksinim duyduğu birçok alanda karşılıklı mutabakatlar çerçevesinde Şam’a destek verebileceği bildirildi.
Dışişleri Bakanlığı kaynakları, Suriye’nin Beşşar Esed rejiminin devrilmesiyle yeni bir periyoda girdiğini belirterek, Suriye halkının bir yandan 14 yıllık ihtilafın yaralarını sarmaya çalışırken, başka yandan da kendi öncülüğü ve sahipliğinde geleceğini belirlemek üzere siyasi geçiş sürecini yürüttüğünü söz etti.
“DAHA FAZLA DAYANAK VE DAHA AĞIR ANGAJMAN SAĞLANMALI”
Suriye idaresinin bölgesel ve milletlerarası topluma entegre olmak hedefiyle atmakta olduğu adımların ve kendi ülkesini inanç, istikrar ve refaha kavuşturma gayretinin desteklenmesinin ehemmiyet taşıdığını vurgulayan kaynaklar, Suriye’yi ve bölgeyi istikrarsızlık riskinden arındırmanın yolunun, ülkenin karşı karşıya olduğu yaptırımların kaldırılması dahil daha fazla takviye ve daha ağır angajmandan geçtiğini aktardı.
“TÜRKİYE’NİN SİYASETİNİN TEMELİ TERÖR ÖGELERİNİN TEMİZLENMESİDİR”
Kaynaklar, Türkiye’nin, rejimin devrilmesini takip eden devirde öncelikle bölge ülkeleri ile Suriye idaresi ortasında bir angajman ve ortak anlayışın gelişmesi için ağır gayret sarf ettiğinin altını çizerek, şunları kaydetti:
Bu uğraşlar, ABD dahil öbür kıymetli paydaşları da kapsayan temaslar ve toplantılarla devam etmiş, memleketler arası toplum ile Suriye idaresi ortasındaki angajmanın ilerletilmesi desteklenmiştir.
Türkiye’nin Suriye siyasetinin belkemiğini, ülkenin toprak bütünlüğü ve birliğinin korunması suretiyle ulusal uzlaşının sağlanması, terör ögeleri temizlenerek ülkede güvenlik ve istikrarının tesis edilmesi ve yaptırımların kaldırılması suretiyle Suriye’nin tekrar inşasının temin edilmesi oluşturmaktadır.
Dışişleri kaynakları, Türkiye’nin, bu gayelere ulaşılması konusunda tarihi bir fırsat yakalayan Suriye idaresini ve halkını şartsız halde destekleme tarafında tavır benimsediğine işaret etti.
“KONSOLİDASYON SÜRECİNİN YAKINDAN TAKİBİ SÜRDÜRÜLÜYOR”
Suriye alanındaki duruma bakıldığında, ülkenin güneyindeki askeri hareketliliğin kısmen durulduğunun görüldüğünü belirten kaynaklar, ülkenin güneyindeki silahlı kümelerin yeni orduya entegrasyonu istikametindeki çalışmalara başlandığının açıkladığını aktardı.
Kaynaklar, bununla birlikte, tabiatıyla, vakit zaman baş gösteren kışkırtma ve provokasyonların tesiriyle münferit çatışmalar yaşandığını hatırlatarak, şunları tabir etti:
Sahadaki kıymetli gelişmelerden birini ABD’nin askeri mevcudiyetini azaltmak suretiyle konsolidasyona gideceğini açıklaması teşkil etmiştir. ABD, konsolidasyona yönelik makul bir takvim açıklamamış olup, süreci alandaki durumun kıymetlendirilmesi temelinde etaplı bir formda ilerletmeyi öngörmektedir.
Bu esnada da Suriye ile Irak ortasında hem hudut güvenliğinin sağlanması hem terörle gayret bağlamında işbirliği tesis edilmesini teşvik etmektedir. Bu konsolidasyon sürecinin yakından takibi sürdürülmektedir.
“SURİYE’NİN TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜNÜN KORUNMASI TEMEL ÖNCELİKTİR”
“Şam’daki idare ile ‘SDG’ ortasında imzalanan mutabakat kapsamındaki temas trafiği devam etmektedir. Öte yandan, PYD ile KDP çizgisindeki partiler tarafından oluşturulan Suriye Kürt Ulusal Kurulunun de iştirakiyle Kamışlı’da 26 Nisan 2025 tarihinde ‘Kürt Birlik ve Tutumu’ isimli bir konferans düzenlenmiştir.” tabirlerini kullanan kaynaklar, Suriye idaresinin, bu konferansta verilen iletilerin varılan mutabakata uygun olmadığı tarafında açıklama yaptığını anımsattı.
Kaynaklar, Suriye’nin toprak bütünlüğünün ve birliğinin korunmasının, Türkiye’nin olduğu üzere Suriye idaresinin de temel önceliğini teşkil ettiğini belirtti.
“TEMENNİMİZ SURİYE İLE ‘SDG’ ORTASINDAKİ MUTABAKATIN UYGULANMASIDIR”
Kaynaklar, anayasa bildirgesinde de açıklandığı üzere, bu amacın merkezi bir yönetim etrafında ve Suriye’nin tüm ögelerine eşit vatandaşlık hakkı verilmesi suretiyle sağlanmasının ehemmiyet taşıdığına dikkati çekti.
Türkiye’nin, hazırlanacak Suriye Anayasası’nın ve Suriye idaresinin ülkedeki bütün etnik kümelere ve inanç kümelerine eşit imkanları sağladığı bir ortam görmek istediğini vurgulayan kaynaklar, şunları tabir etti:
Türkiye, Suriye’deki vatandaşların anayasal garanti temelinde eşit hak ve özgürlüklerden istifade edebildikleri, kendi kimliklerini ve inançlarını çekinmeden, garanti içinde ortaya koydukları bir sistemi engelleyecek hiçbir teşebbüsü kabul etmemektedir. Suriye’de terör ögeleri ve ayrılıkçı hareketlerle uğraş Suriye idaresinin asli sorumluluğunu oluşturmaktadır. Bu meselelerin Suriye idaresinin tercih ettiği formül temelinde aşılmasına imkan tanınması için Türkiye olarak gerekli alan sağlanmıştır.
Türkiye’nin temennisi, terör örgütüyle iltisaklı oluşumların siyasi ve askeri düzlemde aktif olmalarının önünün kesilmesi suretiyle Suriye idaresi ile ‘SDG’ ortasında varılan mutabakatın uygulanmasıdır. Birebir vakitte, PKK’nın örgüt olarak yapılan davete bir an önce olumlu karşılık vermesi, silahlarını bırakması ve bölgede olağana dönüşün önünde pürüz oluşturmaktan çıkması beklentisi mevcuttur.
Kaynaklar, Türkiye’nin Suriye’nin toprak bütünlüğünü gaye alan, egemenliğini zedeleyecek, Suriye’de merkezi otorite dışında silah taşıma imkanı verecek ve terör örgütlerinin devamını sağlayacak hiçbir teşebbüsü kabul etmediğini hatırlattı.
TERÖRİZMLE GAYRET MERKEZİM KURULMASI GÖRÜŞÜLDÜ
Suriye’de terör örgütü PKK ve uzantılarının kendilerini lağvetmemesi halinde, terör örgütünün sistem dışına çıkarılmasının öbür yollarla sağlanması için gerekli irade ve imkanın bulunduğuna işaret eden kaynaklar, terörle gayret bağlamında, 9 Mart’ta Amman’da Suriye ve dört komşu ülkenin Dışişleri ve Savunma Bakanları ile İstihbarat Liderlerinin bir ortaya geldiği toplantı gerçekleştiği ve toplantıya Türkiye’yi temsilen Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ve Ulusal İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı İbrahim Kalın’ın iştirak ettiği bilgisini paylaştı.
Kaynaklar, kelam konusu toplantıda bölgesel sahiplenme prensibi temelinde ve mevcut memleketler arası gayretleri da destekleyecek formda, terörizmle gayret maksadıyla müşterek bir operasyon merkezi kurulması üzerinde mutabık kalındığını aktararak bu konuda muhataplarla temaslar ve teknik çalışmaların ilgili kurumlarla eş güdüm içerisinde yürütüldüğünü ve toplantının gelecek periyotta yapılmasının planlandığını kaydetti.
Ayrıca, Suriye’nin, güvenliğiyle ilgili sorun görürse rastgele bir ülkeyle bir muahede yapmayı tercih edebileceğine işaret eden kaynaklar, Türkiye’nin de Suriye’nin gereksinim duyduğu birçok alanda karşılıklı muahedeler çerçevesinde Suriye’ye dayanak verebileceğinin altını çizdi.
Kaynaklar, bu çerçevede Ankara’nın bölgede kendi güvenlik ve tehdit değerlendirmelerine nazaran Suriye’yle ikili işbirliğine hizmet edecek her türlü mevzuyu ele almaya açık olduğunu belirtti.
SURİYE’YE YÖNELİK YAPTIRIMLARIN KALDIRILMASI ÇALIŞMALARI SÜRÜYOR
Suriye’deki siyasi gelişmeler açısından, 29 Mart’ta teknokrat yüklü geçiş kabinesinin oluşturulmasının akabinde Bakanlıkların üst seviye idaresine atamaların sürdüğü görüldüğünü aktaran kaynaklar, “Halk Meclisi üyelerinin belirlenmesine yönelik çalışmaların başlatıldığı da anlaşılmaktadır. Anayasa Bildirgesi’nde yer bulduğu üzere, Halk Meclisi üyelerinin üçte birinin Cumhurbaşkanı tarafından, geri kalan üyelerinin de Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek, vilayetler bazında kurulacak Komiteler eliyle belirlenmesi öngörülmektedir.” tabirlerine yer verdi.
Kaynaklar, milletlerarası düzlemdeki gelişmelere bakıldığında ise ABD’nin, Şam idaresine aralıklı yaklaşan tavrını koruma ettiğini lakin Şam’la belli seviyede angajmana da girdiğinin dikkati çektiğini vurgulayarak ABD’nin, angajmanını ilerletmek ve yaptırımları kaldırmak için Suriye idaresinden itimat artırıcı birtakım adımların atılmasını beklediğinin anlaşıldığı değerlendirmesini yaptı.
Türkiye’nin de müteaddit teşebbüsleri neticesinde ABD, Avrupa Birliği (AB) ve İngiltere’nin uyguladığı yaptırımların esnetilmesi ve yaptırım muafiyetlerinin sağlanması bağlamında değerli gelişmeler yaşandığını paylaşan kaynaklar, rejim devrini amaç alan bu yaptırımların büsbütün kaldırılması tarafındaki çok taraflı çalışmaların sürdüğünü kaydetti.